پیشگیری از بیماری های رفلاکس

بيماري رفلاكس معده كه متاسفانه برخي آن را درست تشخيص نمي دهند  ، بيماري شايع گوارشي است و علي رغم آنكه خيلي ها از آن رنج مي برند،درمان ساده اي دارد كه فقط با يك ( كه پزشك به شما خواهد گفت ) و همچنين پيشگيري كه ذيلاً به شما گفته مي شود قابل حل است .

 

ضمن تقدير از جناب آقاي دكتـــر رضا ملك زاده فوق تخصص گوارش و كبد و رياست محترم بيمارستان شريعتي تهران كه در تخصص خود فوق العاده حاذق مي باشند ، مطالب زير از گروه تحقيقات رفلاكس … بييمارستان شريعتي تقديم حضورتان مي گردد .

رفلاكس چيست؟
غذايي كه مي خوريم از طريق لوله اي به نام  مري وارد معده مي شود . هضم غذا در معده توسط اسيد و شيره معده آغاز مي گردد . ديواره معده به دليل تماس مداوم با اسيد و شيره معده در مقابل اثرات مخرب آنها مقاوم شده است و بالعكس ديواره مري به دليل اينكه بطور معمول در معرض تماس با اسيد و شيره معده نيست دفاع مناسبي هم در برابر اين عوامل ندارد . در حالت طبيعي دريچه اي به نام دريچه مري بين مري و معده قرار دارد كه اجازه مي دهد غذا از مري وارد معده شود ، ولي از بازگشت غذا و شيره معده به مري جلوگيري مي كند .

اگر دريچـه مــري وظيفه خود را بدرستي انجام ندهد ، يعني به خوبـي بسته نشود يا بي موقع باز شود ، اسيد و شيره معده به داخل مري برمي گردند . همانطوريكه قبلاً ذكر شد ديواره مري در برابر اسيد و شيره معده آسيب پدير است . بنابر اين در شرايطي كه دريچه مري كار خود را به درستي انجام ندهد ، بازگشت اسيد و شيره معده به داخل مري باعث آزردگي مري مي گردد به باز گشت غير عادي اسيد و شيره معده به داخل مري و آزرده شدن مري در اثر تماس با اين عوامل ، بيماري رفلاكس معده به مري يا اصطلاحاً   رفلاكس گفته مي شود .

علايم رفلاكس كدامند ؟
مهمترين علايم رفلاكس عبارتند از :

1. ترش كردن : يعني احساس بازگشت مايع تلخ يا ترش از معده به دهان
2. سوزش زير جناغ سينه : احساس سوزش در ناحيه اي كه در شكل اول با هاشور سبز رنگ نشان داده شده است . علاوه براينها بيماران مبتلا به رفلاكس ممكن است علايم ديگري هم داشته باشند ، اين نشانه ها عبارتند از درد  در  زير جناغ سينه ، گير كردن غذا ، حالت تهوع ( به خصوص هنگام صبح ) ، باد گلو  و آروغ زدنهاي مكرر ، جمع شدن بيش از حد بزاق در دهان و سرفه هاي مكرر بدون علت ، تلخ شدن دهان و برگشت آب و مواد غذايي از معده به دهان .

بايد توجه داشت كه اگر چه علايم مهم  رفلاكس ترش كردن و سوزش زير جناغ سينه هستند ، اما بسياري از بيماران مبتلا به رفلاكس اين علايم را ندارند و فقط از ساير علايم ذكر شده شكايت مي كنند .

رفلاكس باعث چه مشكلاتي مي شود ؟
رفلاكس  اصولاً بيماري آزار دهنده اي است . علايم رفلاكس فرد مبتلا را آزار مي دهند و مي توانند در فعاليت ها و كارهاي روزانه او اختلال ايجاد كنند . همچنين برخي علايم رفلاكس با بيماريهاي ديگر اشتباه مي شوند . مثلاً درد قفسه سينه ناشي از رفلاكس با دردهاي قلبي اشتباه مي شوند . در چنين مواردي حتماً بايد بيماري خطرناكتر ( در اين مورد بيماري عروق قلب ) به دقت بررسي شود و از نبودن مشكل قلبي مطمئن شويم  و سپس به رفلاكس بپردازيم چرا كه همانطور كه گفته شد  رفلاكس عمدتاً بيماري آزار دهنده اي است نه خطرناك .
از ساير عوارض رفلاكس بروز خراشيدگي و زخم در ناحيه مري مي باشد . با تشخيص به موقع و درمان مناسب رفلاكس به راحتي مي توان اين عوارض را كنترل نمود .

چرا رفلاكس ايجاد مي شود ؟

هنوز به درستي علت ايجاد رفلاكس مشخص نشده اما به خوبي مي دانيم كه برخي عوامل باعث بروز و تشديد رفلاكس مي شوند مهمترين اين عوامل عبارتند از :

• پرخوري
• سريع غذا خوردن و كامل نجويدن غذا يا غذا خوردن با استرس و نگراني
• مصرف غذاهاي بسيار چرب،تند و شور
• مصرف ادويه و فلفل زياد ، سيب زميني سرخ شده
• مصرف غذاهاي حاوي ادويه و سير و پياز و نگهدارنده نظير سوسيس و كالباس و غذاهاي زودپز  fast food  ( مثل ساندويچ و پيتزا)
• مصرف انواع سس هاي چرب و پر نمك ( به خصوص سس قرمز )
• مصرف مركبات ترش ( مثل پرتقال و نارنگي ترش )
• مصرف كافئين زياد ( شكلات ، قهوه ، نسكافه )
• مصرف زياد چاي به خصوص اگر پر رنگ بوده و تازه دم نباشد ( به مقار زياد )
• مصرف نان هاي كه خمير آنها به خوبي نمي پزد مثل نان باگت ، سفيد و نان بربري
• چاقي و افزايش وزن
• دراز كشيدن در فاصله كوتاه پس از غذا
• سيگار كشيدن و مصرف دخانيات
• مصرف الكل و نوشابه هاي گازدار
• استرس و فشارهاي رواني و عصبي
• پوشيدن لباسهاي تنگ

چگونه مي توان از بروز علايم رفلاكس جلوگيري كرد؟
پرهيز از مواردي كه در بالا گفته شد مي تواند به بهبود علايم رفلاكس و پيشگيري از بروز آن كمك كند . بنابر اين خوردن غذا به اندازه ، پرهيز از پرخوري ، كاهش مصرف غذاي زودپز fast food ،نوشابه هاي گاز دار ، سس هاي آماده به خصوص سس قرمز و غذاهاي سنگين و بسيار پر چرب ، كم كردن نوشيدن چاي ، ترك سيگار و قليان ، كاهش وزن و داشتن برنامه منظم  ورزشي ( حداقل روزانه 30 دقيقه پياده روي ) در كاهش علايم يا پيشگيري از رفلاكس موثر هستند . همچنين كنترل استرس و تعديل فشارهاي رواني در كنترل رفلاكس بسيار است . ممكن است آدامس جويدن در بهبود علايم در بعضي افراد موثر باشد .

روش مناسب در برخورد با رفلاكس كدام است؟
همانطور كه گفته شد رعايت برخي توصيه هاي تغذيه اي ، روش زندگي مناسب و كاهش استرس مي توانند رفلاكس را كنترل كنند . اگر با اين روشها در مدت كوتاه علايم بهبود چشمگير نيابند بهتر است به پزشك مراجعه كنيم . پزشك معالج با توجه به علايم و انجام معاينات لازم بررسيهاي مناسب را انجام  خواهد داد و درمان را شروع خواهد كرد .بر اساس مطالعات انجام شده در كشور ما ، حدود يك پنجم افراد مبتلا به رفلاكس همزمان زخم هاي معده يا اثني عشر دارند و حدود نيمي از افراد مبتلا به رفلاكس روده تحريك پذير نيز دارند . بنا بر اين بررسي و تشخيص و درمان مناسب بيماريهاي همزمان از اهميت به سزائي برخوردار است . همانطور كه اشاره شد استرس و فشارهاي رواني از عوامل مهم تشديد و بروز رفلاكس هستند . توجه كافي به اين مطلب و در صورت لزوم برخورداري از كمك مشاورين و روانپزشكان مي تواند بسيار كمك كننده باشد . بيماريهاي كميابي هم هستند كه مي توانند با علايم رفلاكس خود را نشان دهند . پزشك شما مي تواند در مواقع لزوم به بررسي و تشخيص اين موارد بپردازد .

درمان رفلاكس چگونه است و جه مدت طول مي كشد؟
خوشبختانه امروزه داروهاي بسيار موثري براي درمان رفلاكس وجود دارند . مهمترين داروهائي كه به اين منظور به كار ميروند داروي امپرازول و هم خانوادهايش نظير پانتوپرازول – رابيپرازول – لانسو پرازول – هستند علاوه بر اينها داروهائي نظير رانيتيدين  و فاموتيدين نيز ميتوانند در برخي موارد موثر باشند . پزشك معالج درمان را شروع ميكند و برحسب نياز آن را ادامه خواهد داد در بيش از نيمي از موارد فرد مبتلا به رفلاكس نياز به درمان دراز مدت ( سالها ) با دارو دارد . داروهائي نظير امپرازول را مي توان براي مدت طولاني ( حتي سالها ) استفاده نمود . اگرچه عوارض معدودي با اين داروها گزارش شده است ، اما در مجموع كنترل علايم رفلاكس در دراز مدت با اين دسته داروها بسيار موفقيت آميز و مطمئن است .

آيا عمل جراحي براي درمان رفلاكس كمك كننده است؟
در بيماراني كه به خوبي به درمان با دارو جواب مي دهند و علايم ايشان كنترل مي شود اما با كم كردن يا قطع دارو علايم برمي گردد امكان انجام اعمال جراحي ضد رفلاكس وجود دارد . عمل جراحي براي افرادي كه پاسخ مناسبي به درمان داروئي نداده اند مناسب نيست امروزه اين اعمال جراحي به روش لاپاراسكوپيك انجام مي شوند . انجام عمل جراحي مي تواند عوارضي داشته باشد كه معمولاً كوتاه مدت و گذرا هستند  . در مورد ميزان موفقيت عمل و نتايج دراز مدت آن بطور خلاصه مي توان گفت كه حدود 75% افرادي كه عمل آنها موفقيت آميز بوده باشد پس از ده سال نيز مشكلي نخواهند داشت . اما درحدود 30 – 20% افراد ممكن است پس از عمل نيز مجدداً نياز به مصرف دارو داشته باشند . ضروري است قبل از تصميم به عمل جراحي با پزشك متخصص گوارش م شود .

چگونه سيستم گوارش سالمي داشته باشيم رفلاكس ,علايم ,معده ,مصرف ,درمان ,شيره ,علايم رفلاكس ,شيره معده ,فشارهاي رواني ,درمان رفلاكس ,جناغ سينه ,براي درمان رفلاكس منبع